Astronomlar, Dünya’ya düzenli aralıklarla garip radyo ve X-ışını sinyalleri gönderen gizemli bir gök cismi keşfetti.
Bilim insanlarının “gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyor” diyerek tanımladığı bu cisim, gökyüzünde tamamen yeni bir fiziksel olgunun işareti olabilir.
ASKAP J1832-0911 adı verilen bu gök cismi, her 44 dakikada bir, iki dakika boyunca kesintisiz radyo dalgaları ve X-ışınları yayıyor.
Keşif, Avustralya’daki Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) teleskobuyla ve eşzamanlı olarak NASA’nın Chandra X-ışını teleskobuyla yapıldı. Araştırma, 28 Mayıs’ta Nature dergisinde yayımlandı.
Bilinen modellerle açıklanamıyor
Çalışmanın baş yazarı Curtin Üniversitesi’nden gökbilimci Andy Wang, “ASKAP J1832-0911 bir magnetar ya da yüksek manyetik alana sahip bir beyaz cüce ile eşlikçisinin oluşturduğu bir ikili sistem olabilir” dese de, mevcut teorilerin bu davranışı tam olarak açıklayamadığını belirtti.
Wang, “Bu keşif, yeni bir fizik türüne veya yıldız evrimi modellerine işaret ediyor olabilir” dedi.
Uzayda nadir görülen ‘kozmik deniz feneri’
ASKAP J1832-0911, ‘uzun süreli geçici kaynak’ (long-period transient – LPT) sınıfına giriyor.
LPT’ler, saniyeler ya da milisaniyeler arayla sinyal gönderen geleneksel pulsarlardan farklı olarak dakikalar veya saatler süren aralıklarla sinyal yayan çok nadir gök cisimleri.
İlk kez 2022’de bu türden bir cisim kayda geçirilmişti ve şu ana dek yalnızca 10 LPT gözlemlendi.
Hem radyo hem X-ışını yayan ilk LPT
Bu keşfi özel kılan bir diğer detay ise ASKAP J1832-0911’in X-ışını da yayması. Bu, şimdiye dek X-ışınlarında gözlenen ilk LPT olma özelliğini taşıyor. Chandra teleskobunun tesadüfen aynı gökyüzü bölgesine bakıyor olması, bu olağandışı gözlemin yapılmasını sağladı.
Yeni bir keşfin kapısını aralayabilir
Araştırmacılar, radyo ve X-ışını sinyallerini birlikte yayan bu türden daha fazla cismin keşfedilmesinin, LPT’lerin doğasına ilişkin önemli ipuçları verebileceğini düşünüyor.
Çalışmanın eş yazarı, Barselona’daki Katalan Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden Nanda Rea, “Böyle bir nesne bulmamız, daha nicelerinin var olabileceğine işaret ediyor.
Geçici X-ışını yayılımının saptanması, bu gizemli yapıların doğasına dair yeni bir pencere açıyor” dedi.
