İklim bilimciler, dünyanın 1,5 santigrat derece ısınma hedefini tutturabilmesi için kalan karbon bütçesinin mevcut emisyon seviyeleriyle sadece iki yıl içinde tükeneceğini açıkladı. Bu eşiğin aşılması, halihazırda yıkıcı etkiler yaratan aşırı hava olaylarının daha da şiddetlenmesine ve insanlık için artan acılara yol açacak.
Bilim insanlarına göre, 1,5 derece hedefinde kalabilme ihtimalinin %66 olabilmesi için 2025 sonrası toplam karbon salımının 80 milyar tonla sınırlı tutulması gerekiyor. Ancak 2024 yılında küresel emisyonlar yeni bir rekor kırdı ve bu hızla devam edilirse bu bütçe iki yıl içinde bitecek. İklim sisteminin gecikmeli tepkisi nedeniyle 1,5 derece sınırı birkaç yıl içinde kaçınılmaz olarak aşılacak.
Felakete doğru: 2,7 derece ısınma rotasındayız
Mevcut politikalar ve enerji kullanımıyla dünya, 2,7 derecelik küresel ısınmaya doğru ilerliyor. Bu da, kitlesel göçler, kıyı taşkınları, kuraklık ve tarım krizleri gibi çok daha büyük felaketlerin kapıda olduğu anlamına geliyor. Bilim insanları, “her 0,1 derecelik artışın bile daha fazla acı, göç ve yıkım anlamına geldiğini” vurguluyor.
1,7 derece sınırı ise hâlâ kısmen ulaşılabilir görülüyor. Bu hedef için kalan karbon bütçesi yaklaşık 390 milyar ton ve mevcut hızla bu da 9 yıl içinde tükenecek.
“En iyi zaman 1992’ydi, ikinci en iyi zaman bugün”
İngiltere’deki Imperial College London’dan Prof. Joeri Rogelj, “Ciddi iklim eylemine başlamak için en iyi zaman 1992’ydi. Ama artık her yıl, başlamak için en iyi yıl,” diyerek, ülkelerin bu kasım ayında düzenlenecek Cop30 Zirvesi’nde ciddi kesintilere gitme sözü vermesi gerektiğini söyledi.
Okyanuslar ısındı, deniz seviyesi yükseldi
Rapora göre, gezegenin enerji dengesizliği son 10 yılda %25 arttı; bu da sera gazları nedeniyle tutulan ısının arttığını gösteriyor. 2024 yılında okyanuslar rekor düzeyde ısındı. Bu durum hem deniz seviyelerini yükseltti hem de deniz yaşamını tehdit eden fırtınaları ve hava olaylarını güçlendirdi.
Leeds Üniversitesi’nden başyazar Prof. Piers Forster, “Normalde iyimserim ama şu anda işler yalnızca kötüye gitmiyor, aynı zamanda ısınma ve deniz seviyesindeki artışta hızlanma görüyoruz,” dedi.
Kıyı taşkınları kontrol dışı kalacak
Çalışmada deniz seviyesindeki yükselmenin, 1971–2018 dönemine kıyasla son 10 yılda iki katına çıktığı belirtildi. Yılda ortalama 4 mm yükselen deniz seviyesi, 1,5 derece sınırının aşılması durumunda kıyı bölgelerde kontrol edilemeyecek taşkınlara ve büyük ölçekli iç göçlere neden olacak.
Bilim insanları, karbon emisyonlarının acilen düşürülmemesi halinde geri dönüşü olmayan hasarların kaçınılmaz olacağı konusunda uyarıyor.
English 
Turkish